Κλιματική αλλαγή: πως επηρεάζει την υγεία μας σύμφωνα με τον επίκουρο Καθ. Παθολογίας Π. Χαλβατσιώτη

Κλιματική αλλαγή και οι επιπτώσεις της στην υγεία, τιτλοφορείται το άρθρο του Επίκουρου Καθηγητή Παθολογίας της Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ και Προέδρου του Δ.Σ Γ.Ν.Α. ” Η ΕΛΠΙΣ” κ. Παναγιώτη Χαλβατσιώτη

Ακολουθεί το πλήρες κείμενο

Αυτή την εβδομάδα οι Δικαστικές Αρχές της Ολλανδίας εξέδωσαν απόφαση που υποχρεώνει τη μεγαλύτερη εταιρεία πετρελαιοειδών της χώρας να επιταχύνει όλες τις ενέργειες ώστε να μειώσει τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα από τις βιομηχανικές της μονάδες.

Πιο συγκεκριμένα, η εταιρεία Shell θα πρέπει να μειώσει την εκπομπή των ρύπων της κατά 45% μέχρι το 2030. Βέβαια, όλες αυτές οι υποχρεώσεις που θα αναληφθούν θα κοστίσουν για την εταιρεία αλλά οι συνέπειες της κλιματικής αλλαγής, αν δεν αλλάξει κάτι, θα είναι καταστρεπτικές για το περιβάλλον.

Στην πόλη Houston της Πολιτείας του Texas, την περασμένη Τετάρτη, στη διάρκεια της Γενικής Συνέλευσης των μετόχων της εταιρεία πετρελαιοειδών Exxon Mobil, εκλέχθηκαν στις 2 από τις 4 διευθυντικές θέσεις ακτιβιστές για τη κλιματική αλλαγή.

Στόχος είναι πλέον η αναδιαμόρφωση του αναπτυξιακού σχεδιασμού προς την καθαρή ενέργεια με σταδιακή απομάκρυνση από τους υδρογονάνθρακες και το φυσικό αέριο, αφού τις επόμενες δεκαετίες η εξάρτησή μας από τα πετρελαιοειδή θα μειωθεί δραματικά.

Επόμενο είναι λοιπόν, οι εταιρείες να επενδύουν όχι μόνο στη διάθεση καθαρής ενέργειας αλλά και να αναπτύσσουν μεθόδους που θα εξουδετερώνουν τις εκπομπές των επιβαρυντικών για την ατμόσφαιρα βιομηχανικών ρύπων.

Το φαινόμενο του θερμοκηπίου και η αντιμετώπισή του που αιτιολογικά σχετίζεται με τη μέση αύξηση της θερμοκρασίας, εκτός από τις επιπτώσεις που έχει στην οικονομία, επιβαρύνει δραματικά την υγεία μας.

Τα τελευταία πέντε χρόνια η μέση θερμοκρασία είναι κατά 2ο υψηλότερη από την προβιομηχανική εποχή, ενώ οι καύσωνες είναι πιο συχνοί με μεγαλύτερη ένταση και μακρύτερη διάρκεια.

Η έκθεση όμως σε υψηλότερες θερμοκρασίες δεν έχει αρνητικές επιδράσεις μόνο στην παραγωγικότητά μας αλλά και στη υγεία μας.

Η κλιματική αλλαγή έχει οδηγήσει σε αυξημένη συχνότητα σφοδρών φυσικών καταστροφών που στην εξέλιξή τους αφαιρούν και ανθρώπινες ζωές.

Τα φυσικά αυτά φαινόμενα έχουν τριπλασιαστεί από το 1960 και επηρεάζουν αρνητικά τον υδροφόρο ορίζοντα.

Είναι ορατός πλέον ο κίνδυνος ερημοποίησης των καλλιεργήσιμων εδαφών στα τέλη του 21ου αιώνα που θα οδηγήσει και σε μειώσεις της παγκόσμιας παραγωγής τροφίμων, αν δεν ληφθούν έγκυρα μέτρα.

Αυτή η έλλειψη τροφίμων σε συνδυασμό με την έλλειψη πόσιμου ύδατος θα οδηγήσει σε απώλειες ιδιαίτερα στις περιοχές της γης που ήδη μαστίζονται από λιμούς.

Η άνοδος της περιβαλλοντικής θερμοκρασίας έχει και άμεσες επιδράσεις στην υγεία αφού οι θάνατοι από καρδιαγγειακά νοσήματα αυξάνονται αλλά και επειδή επανακάμπτουν ξεχασμένα για το Δυτικό κόσμο παλαιά μεταδιδόμενα νοσήματα όπως η ελονοσία και ο Δάγγειος πυρετός.

Η κλιματική αλλαγή επιμηκύνει διαχρονικά την εποχικότητα των νόσων αλλά και τις επεκτείνει γεωγραφικά.

Στην Ευρώπη, στη διάρκεια του καύσωνα του 2003 είχαν προσμετρηθεί 70.000 επιπλέον θάνατοι ασθενών μεγάλης ηλικίας με καρδιαγγειακά νοσήματα.

Τα τροπικά νοσήματα όπως η ελονοσία, ο Δάγγειος πυρετός και η νόσος Zika, μεταδίδονται με τα κουνούπια “τίγρης” που ενδημούν μεν στη νοτιοανατολική Ασία αλλά το 1970 εντοπίστηκαν στην Αλβανία και από το 1990 μέχρι σήμερα, στην Ιταλία, Γαλλία, Ελλάδα, Ισπανία, Βοσνία, Πορτογαλία, Ολλανδία και Γερμανία.

Η ελονοσία που είναι υπεύθυνη για απώλειες 400.000 ατόμων ετησίως ιδιαίτερα παιδιών στην Αφρική, άρχισε να απασχολεί πάλι την Ελλάδα το 2008.

Ο Δάγγειος πυρετός που είχε εξαλειφθεί στην Ελλάδα από τις αρχές του 20ου αιώνα, μετεφέρθη στην Ευρώπη από την Ασία και νότια Αμερική με νοσούντες ταξιδιώτες που μόλυναν τα κουνούπια “τίγρης” της Ευρώπης και που με τη σειρά τους τον μετέδωσαν σε άλλους.

Η νόσος Lyme προκαλείται από τα τσιμπούρια που με την αύξηση της θερμοκρασίας εξαπλώνονται εποχιακά και γεωγραφικά.

Τέλος, υπάρχει μεγάλος φόβος ότι με το λιώσιμο των πάγων στον αρκτικό κύκλο και στην Ανταρκτική θα απελευθερωθούν παλιοί ξεχασμένοι παθογόνοι μικροοργανισμοί που ήταν “θαμμένοι” εδώ και αιώνες στους πάγους.

Τον Αύγουστο του 2016 στη Σιβηριανή τούνδρα της Ρωσίας 20 άτομα νοσηλεύθηκαν και ένας 12χρονος έχασε τη ζωή του από άνθρακα.

Επομένως, για όλους τους παραπάνω λόγους θα πρέπει να ληφθούν επειγόντως μέτρα αναστροφής του φαινομένου της κλιματικής αλλαγής γιατί αν δεν αλλάξει η κατάσταση ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας προβλέπει ότι την εικοσαετία 2030-2050 θα έχουμε περίπου 250.000 θανάτους ετησίως και πιο συγκεκριμένα 38.000 λόγω θερμοπληξίας, 48.000 λόγω διαρροϊκών συνδρόμων, 60.000 λόγω ελονοσίας και 95.000 από λιμό.

*Παναγιώτης Χαλβατσιώτης
Επίκουρος Καθηγητής Παθολογίας Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ
Πρόεδρος Δ.Σ Γ.Ν.Α. ” Η ΕΛΠΙΣ”